Czasem boli głowa, choć wszystkie badania są w normie. Brakuje tchu, mimo że serce zdrowe. Skóra swędzi bez przyczyny, a brzuch skręca w najmniej oczekiwanym momencie. To może być coś więcej niż fizyczny objaw. To może być ciało, które opowiada twoją historię… bez słów.
Czym są objawy psychosomatyczne?
Objawy psychosomatyczne to fizyczne dolegliwości, które nie mają jasnego podłoża medycznego, ale związane są z napięciem emocjonalnym, stresem, lękiem lub traumą. Nie oznacza to, że są „wymyślone” – wręcz przeciwnie. To realny ból, który ma źródło w psychice, a nie w ciele.
Ciało nie kłamie. I kiedy psychika jest przeciążona, ono szuka ujścia. Objawy psychosomatyczne to jakby sygnały alarmowe organizmu, który próbuje zwrócić twoją uwagę na nierozwiązane emocje.
Objawy psychosomatyczne – najczęstsze sygnały
Najczęstsze objawy psychosomatyczne to:
- bóle głowy, migreny, uczucie ciężkości w skroniach
- kołatanie serca, duszności, mimo braku chorób serca
- problemy trawienne – biegunki, zaparcia, bóle brzucha, zespół jelita drażliwego (IBS)
- bóle mięśni, pleców i karku, trudne do wytłumaczenia napięcia
- problemy skórne – pokrzywki, świąd, wysypki
- bezsenność, chroniczne zmęczenie
- uczucie „guli w gardle”, trudności z przełykaniem
- zaburzenia miesiączkowania lub bolesne miesiączki bez diagnozy
Często występują też nietypowe objawy neurologiczne – drętwienia kończyn, zawroty głowy czy wrażenie „odrealnienia”.
Dlaczego tak się dzieje? Psychika a ciało
Stres, przewlekły lęk czy tłumione emocje mają ogromny wpływ na układ nerwowy i hormonalny. Kiedy jesteśmy w napięciu, ciało wchodzi w tryb „walcz albo uciekaj” – a jeśli ten stan się przedłuża, pojawiają się objawy.
Ciało pamięta rzeczy, o których ty wolisz zapomnieć. I czasem to ono jako pierwsze upomina się o uwagę.
Jak odróżnić objaw psychosomatyczny od choroby?
To najczęściej diagnoza wykluczenia – czyli: jeśli badania nie pokazują przyczyny, a objawy się utrzymują i pojawiają w określonych sytuacjach (np. stresujących, trudnych emocjonalnie), warto rozważyć tło psychosomatyczne.
Cechy charakterystyczne objawów psychosomatycznych:
- pojawiają się i nasilają w stresie
- często zmieniają lokalizację lub natężenie
- nie ustępują mimo leczenia farmakologicznego
- towarzyszy im uczucie napięcia, niepokoju, wewnętrznego „rozchwiania”
Jak leczyć objawy psychosomatyczne?
Leczenie objawów psychosomatycznych powinno obejmować zarówno ciało, jak i psychikę:
- Psychoterapia (np. poznawczo-behawioralna lub integracyjna) – pomaga zidentyfikować przyczynę napięcia
- Techniki relaksacyjne – oddech, joga, medytacja, trening autogenny
- Zmiana stylu życia – więcej snu, ruch, ograniczenie bodźców
- Wsparcie farmakologiczne – czasem konieczne przy silnym lęku lub depresji
- Arteterapia, pisanie dziennika, taniec intuicyjny – czyli sposoby, które pozwalają ciału „opowiedzieć” to, co nie zostało wypowiedziane
Czy to minie?
Tak – objawy psychosomatyczne mogą ustąpić całkowicie, kiedy emocje zostaną przepracowane, a stres zredukowany. Niektóre osoby mówią wręcz o cudownym „zniknięciu” dolegliwości – po rozmowie, uświadomieniu sobie źródła lęku, wypłakaniu.
Ale to proces – i wymaga cierpliwości oraz życzliwości dla siebie.
Pamiętaj, nie jesteś sama
Objawy psychosomatyczne dotyczą coraz większej liczby kobiet. To, że coś cię boli, nie znaczy, że jesteś słaba. Wręcz przeciwnie – to znak, że twoje ciało jest czujne, wrażliwe i woła o troskę.
Jeśli czujesz, że ciało mówi do ciebie – nie uciszaj go. Posłuchaj.